Dłuższy okres na wznowienie postępowania cywilnego
3 marca 2017 r.
Dnia 15 lutego 2017 roku weszła w życie ustawa z dnia 16 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Nowelizacja ta zmienia art. 408 Kodeksu postępowania cywilnego w zakresie wprowadzenia nowego dziesięcioletniego okresu na wznowienie postępowania cywilnego zakończonego prawomocnym orzeczeniem sądu. Dziesięcioletni termin zastąpi dotychczas istniejący pięcioletni okres, po upływie którego niedopuszczalne będzie żądanie wznowienia postępowania.
Powyższa zmiana wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 września 2015 roku o sygn. akt SK 21/14, w którym to wyroku stwierdzono, że dotychczas stosowany pięcioletni okres wynikający z art. 408 Kodeksu postępowania cywilnego jest niezgodny z art. 77 ust. 2 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, które stanowią o tym, że każdy ma prawo do sądu.
Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu stwierdził, że pięcioletni termin na wniesienie skargi o wznowienie postępowania może uniemożliwiać skarżącemu skuteczne wniesienie takiej skargi, jeżeli toczące się postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (dalej: ETPC) jest zbyt rozległe w czasie, a tym samym wydanie orzeczenia ETPC następuje po pięcioletnim okresie liczonym od uprawomocnienia się orzeczenia krajowego.
Postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (dalej: ETPC) jest zazwyczaj długotrwałe i często kończy się po przedmiotowym upływie pięciu lat, a to oznacza, że w przypadku wydania wyroku przez ETPC, skarżący pozbawiony jest skorzystania z instytucji wznowienia postępowania.
Nowelizacja artykułu 408 Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza dwukrotnie dłuższy okres na złożenie skargi o wznowienie postępowania – dziesięcioletni, co niewątpliwie wpłynie korzystnie na sytuację osób, które w wyniku przewlekającego się postępowania przed sądami lub trybunałami międzynarodowymi, nie miały możliwości wniesienia przedmiotowej skargi ze względu na upływ terminu.
Instytucja wznowienia postępowania cywilnego zakończona prawomocnym orzeczeniem sądu ma na celu konwalidację błędu popełnionego w związku z wydaniem takiego orzeczenia. ,,Naprawa błędu” może polegać na zmianie albo uchyleniu zaskarżonego orzeczenia sądowego.
Skargę o wznowienie postępowania cywilnego można złożyć w przypadku wystąpienia następujących przesłanek:
1) jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawiona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy,
2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana, lub była pozbawiona możliwości obrony,
3) jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności aktu normatywnego na podstawie którego wydano orzeczenie,
4) jeżeli wyrok oparto na dokumencie podrobionym, przerobionym lub skazującym wyroku karnym, który został uchylony,
5) jeżeli wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa,
6) jeżeli w okresie późniejszym wykryto prawomocny wyrok, dotyczący tego samego stosunku prawnego,
7) a także, jeżeli po wydaniu orzeczenia wykryto nowe, istotne okoliczności faktyczne lub środki dowodowe.
Nowy dziesięcioletni termin dotyczy wszystkich podstaw wznowienia, a więc nie tylko tej zawartej w wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego. Należy podkreślić również, że powyższa nowelizacja obejmuje sprawy, w których w dniu wejścia w życie noweli, nie upłynął jeszcze pięcioletni termin, liczony od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.
Piotr Winnik
Skontaktuj się z nami:
tel. (+48) 61 307 19 19
e-mail: office@rpwe.pl